Κάθε φορά που η Ελλάδα ζει το «Πολυτεχνείο» ως τη μεγίστη αντιδικτατορική πάλη έρχονται στο φως της ιστορικής έρευνας νέα στοιχεία, αποκαλυπτικά για τους σκοταδιστικούς μηχανισμούς του ΝΑΤΟ, που στήριξαν τη χούντα των συνταγματαρχών του 1967. Για τους μηχανισμούς που στήθηκαν τα μαύρα χρόνια της μετεμφυλιακής περιόδου, την εμπλοκή της CIA στη «Διοίκηση» του ελληνικού στρατού. Αλλά, το «Πολυτεχνείο» είναι μέσα μας, είναι εδώ. Παρά τις «διαμαρτυρίες» κάποιων κονδυλοφόρων, κουρασμένων παιδιών του «εκσυγχρονιστικού συστήματος» ότι ήδη έγινε «μουσειακό είδος»... Παρά τις χυδαίες κραυγές του «οικονομικού διανοουμενισμού» (βλ. βολεμένων), το «Πολυτεχνείο» επιμένει. Γιατί, το «Πολυτεχνείο» είναι η ζωντανή ιστορία αυτού του τόπου. Είναι σαν να προσπαθούν να «σβήσουν» με μιας τα ιστορικά γεγονότα για λευτεριά, δημοκρατία, εθνική ανεξαρτησία, κοινωνική δικαιοσύνη.
Αν ανατρέξουμε στις ελληνικές εφημερίδες των τελευταίων είκοσι ετών θα βρούμε σωρεία άρθρων, δηλώσεων, συνεντεύξεων, αναλύσεων όπου με διάφορα και διαφορετικά, κάθε φορά, επιχειρήματα προωθείται η ίδια πάντα πρόταση: "Να μη γίνει η πορεία προς την πρεσβεία των ΗΠΑ", "να σταματήσει ο "στείρος αντιαμερικανισμός" των συνθημάτων". Υπογράφουν κορυφαία στελέχη των δύο εταίρων του δικομματισμού, του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, στελέχη του Συνασπισμού, διάφοροι παράγοντες της δημόσιας ζωής.
Αλλά ας πάρουμε τα γεγονότα εν τη γενέση τους..
Η ελληνική δικτατορία 1967-1974 θεωρείται διεθνώς ένα ακόμα επεισόδιο του Ψυχρού Πολέμου, στην μάχη μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Η προσπάθεια της Σοβιετικής Ένωσης να προσεταιριστεί έθνη που ανήκαν στην Δύση, συχνά οδηγούσε σε αντίδραση απο την μεριά των Δυτικών και κυρίως των Αμερικανών που ήταν επικεφαλής του δυτικού συνασπισμού.
Στο εσωτερικό των χωρών, στις πιο βίαιες περιπτώσεις, αυτή η μάχη κατέληγε είτε σε πλήρη επικράτηση των κομμουνιστών όπως στο Βιετνάμ/ Καμπότζη ή σε στρατιωτική δικτατορία των πιο ακραίων δυτικόφιλων εθνικιστών (Αργεντινή/ Χιλή). Στην περίπτωση της Ελλάδας, όπως και στην Ισπανία και στην Πορτογαλία, οι στρατιωτικοί ανέλαβαν να αντιμετωπίσουν αυτό που εκλάμβαναν ως κομμουνιστικό κίνδυνο με περιορισμό των πολιτικών ελευθεριών και εγκαθίδρυση δικτατοριών. Σε αυτήν την δράση τους είχαν συχνά την σιωπηρή ανοχή έως και σε μερικές περιπτώσεις ανοιχτή συμπαράσταση της Δύσης και κυρίως των ΗΠΑ.
Στην πατρίδα μας, από το 1972 οι συνθήκες έντασης και αυξημένης οργής μέσα στην κοινωνία ήταν δεδομένες. Αρχίζουν οι πρώτες διαδηλώσεις από φοιτητές. Μπροστά στην κινητικότητα που είχε αρχίσει να υπάρχει στον κοινωνικό χώρο, το καθεστώς έπρεπε να προχωρήσει στον εκσυγχρονισμό των μεθόδων επιβολής προκειμένου να εκτονώσει την αντίθεση που αναπτυσσόταν. Η «φιλελευθεροποίηση» άρχισε να διαγράφει μια πορεία σύμφωνα με την οποία η άρση των εκτάκτων μέτρων ερχόταν να αντικατασταθεί με νόμους και διατάγματα. Αρχίζοντας από τον φοιτητικό χώρο και στήνοντας στα τέλη του χρόνου ελεγχόμενες εκλογές στους φοιτητικούς συλλόγους, εκείνο που επιτυγχάνει το καθεστώς είναι να προκαλέσει εντάσεις, που στη συνέχεια προσπαθεί να καταστείλει εφαρμόζοντας το μέτρο της διακοπής των αναβολών λόγω σπουδών. Έτσι, από τις αρχές του 1973 εκδηλώνονται διαδηλώσεις φοιτητών-σπουδαστών με διάφορες αφορμές (π.χ., το αίτημα για την κατάργηση του ΝΔ 1347, που διέκοπτε την αναβολή στράτευσης λόγω σπουδών) και σχεδόν πάντα κατέληγαν σε άγριους ξυλοδαρμούς των παρευρισκομένων και την σύλληψη τους από τους μπάτσους και τους ασφαλίτες.
Απόπειρες συγκεντρώσεων στη Νομική και το Χημείο με σκοπό την κατάληψη των κτιρίων πραγματοποιούνται στις αρχές Μάρτη και αντιμετωπίζονται με κλείσιμο των σχολών και συλλήψεις. Στα μέσα του ίδιου μήνα γίνονται συνελεύσεις στη Νομική, το Χημείο, το Πολυτεχνείο και την Ιατρική. Η ασφάλεια συλλαμβάνει 36 άτομα. Όταν τέλος, στις 20 Μάρτη γίνεται απόπειρα κατάληψης της Νομικής από 2500 άτομα, οι μπάτσοι εισβάλουν από την ταράτσα με σκάλα και ακολουθεί άγριος ξυλοδαρμός με δεκάδες τραυματίες και πάνω από 100 συλλήψεις. Οι κινητοποιήσεις από τις αρχές του 1973 μέχρι αυτό το χρονικό διάστημα κινούνται στον άξονα Πολυτεχνείο-Νομική. Από εδω και στο εξής όμως ο χώρος του Πολυτεχνείου γίνεται το επίκεντρο των εξελίξεων και το σημείο αναφοράς των αγωνιζόμενων. Είναι φανερό πως αυτή η συνεχής επαφή με το χώρο του Πολυτεχνείου δεν ήταν εντελώς τυχαία. Στη Νομική υπήρχε το μειονέκτημα μιας απόστασης από τον κόσμο. Η Σόλωνος μπορούσε εύκολα να αποκλειστεί και οι καταληψίες να απομονωθούν σχετικά εύκολα από τις δυνάμεις καταστολής. Οι εμπειρίες έδειξαν πως δεν αρκούσε να μαζευτεί κόσμος, αλλά να μπορεί να υπάρχει και η αναγκαία επικοινωνία ανάμεσα σ’ αυτόν και τους καταληψίες. Τα μειονεκτήματα αυτά της Νομικής τα ξεπερνούσε το Πολυτεχνείο που, εκτός των άλλων, διέθετε μεγαλύτερο χώρο και ταυτόχρονα όντας στην καρδιά της πόλης πρόσφερε ακόμα μεγαλύτερο πλεονέκτημα: βρισκόταν επί της Πατησίων, η οποία αποτελούσε την σύνδεση τριών μεγάλων αρτηριών κυκλοφορίας (Πανεπιστημίου - Ακαδημίας - Σταδίου). Το Πολυτεχνείο σαν επιλογή για κατάληψη ήταν η ιδανική περίπτωση.
Έτσι φτάνουμε στο πρωινό της Τετάρτης 14 Νοέμβρη όπου γίνονται Γενικές Συνελεύσεις των συλλόγων των φοιτητών για να συζητήσουν το θέμα των φοιτητικών εκλογών, ύστερα από προηγούμενη δήλωση του υπουργού παιδείας Σιφναίου στη Σύγκλητο και τους Σπουδαστές ότι έχει στείλει για δημοσίευση το διάταγμα για τη διεξαγωγή των εκλογών μετά τις 15 Φλεβάρη.
Στη Νομική πραγματοποιείται συγκέντρωση. Γύρω στις 1 το μεσημέρι και ενώ η συνέλευση συνεχίζεται, έρχεται η πληροφορία ότι στο Πολυτεχνείο έχουν δημιουργηθεί προκλήσεις της αστυνομίας και οι σπουδαστές τους αποδοκιμάζουν. Στο μεταξύ έχουν έλθει σπουδαστές και από άλλες σχολές. Μετά από λίγο κάποιος φωνάζει ότι «στο Πολυτεχνείο οι αστυνομικοί χτυπούνε συναδέλφους (φοιτητές)». Επικρατεί αναστάτωση ανησυχία και οργή. Γίνεται πρόταση να γίνει διαδήλωση προς το Πολυτεχνείο. Περίπου 1500 φοιτητές ξεκινούν μέσω της Σόλωνος διαδήλωση που χτυπιέται από την αστυνομία κοντά στο Πολυτεχνείο. Οι μισοί περίπου από τους διαδηλωτές καταδιωκόμενοι από τους μπάτσους ενώνονται με τους φοιτητές που βρίσκονται στο προαύλιο του Πολυτεχνείου. Οι υπόλοιποι φεύγουν στους γύρω δρόμους.
Η επίθεση της αστυνομίας δημιουργεί νέα ένταση. Όσοι είναι μέσα στο προαύλιο φωνάζουν συνθήματα ενάντια στην τρομοκρατία του κράτους και καλούν τον κόσμο να πλησιάσει. Παράλληλα γιουχαΐζουν και βρίζουν αξιωματικούς του στρατού, της αστυνομίας και ευέλπιδες που περνούν από το πεζοδρόμιο. Οι αστυνομικοί επιδίδονται σε κυνηγητό των συγκεντρωμένων έξω από το Πολυτεχνείο, φοιτητών και πολιτών. Το μπλοκάρισμα του Πολυτεχνείου και οι επιθέσεις των μπάτσων εξαγριώνουν τους έγκλειστους που αρχίζουν να πετούν στους αστυνομικούς νεράντζια, ενώ γίνονται μικροσυμπλοκές αυτών που βρίσκονται έξω από το Πολυτεχνείο με τους μπάτσους καταλήγοντας γύρω στις 9 να γίνεται ολοκληρωτική κατάληψη του Πολυτεχνείου και του γύρω χώρου. Σταματά η κυκλοφορία. Οι συγκεντρωμένοι ξεπερνούν τις 20.000
Η ανταπόκριση του κόσμου ξεπερνά κάθε προσδοκία και για πρώτη φορά δημιουργείται η πεποίθηση ότι η χούντα μπορεί να πέσει. Ταυτόχρονα οι συνελεύσεις δίνουν και το ιδεολογικό στίγμα του αγώνα. Την Παρασκευή 16 Νοέμβρη 1973 μπαίνουν σε λειτουργία οι πομποί του ραδιοφωνικού σταθμού στους 1.050 χιλιόκυκλους που μεταφέρουν το μήνυμα του αγώνα σε όλη την Αθήνα που παρακολουθεί τα γεγονότα.Στις 9 το πρωί στήνονται τα πρώτα οδοφράγματα και σχηματίζονται δύο μεγάλες διαδηλώσεις στην Πανεπιστημίου και στη Σταδίου. Το μεσημέρι επιτροπή των αγροτών από τα Μέγαρα, που είχαν ξεσηκωθεί ενάντια στις απαλλοτριώσεις της γης τους, επισκέπτονται τη Συντονιστική Επιτροπή και ο σταθμός μεταδίδει: «Ο λαός των Μεγάρων στέκεται και υπόσχεται να αγωνιστεί στο πλευρό του φοιτητικού και εργαζόμενου λαού... Ο αγώνας είναι κοινός... Δεν είναι μόνο για την πόλη των Μεγάρων ή το Πολυτεχνείο... Είναι για την Ελλάδα. Για το λαό της που θέλει να καθορίσει τη ζωή του. Να πορευτεί στο δρόμο της προκοπής. Βασική προϋπόθεση, η ανατροπή της δικτατορίας και η αποκατάσταση της δημοκρατίας».
Οι συγκεντρωμένοι έξω από το Πολυτεχνείο τραγουδάνε το «πότε θα κάνει ξαστεριά». Το απόγευμα οι διαδηλωτές στο χώρο γίνονται χιλιάδες με συμμετοχή των εργατών. Έτσι στις 6 το απόγευμα αρχίζουν οι συγκρούσεις διαδηλωτών και Αστυνομίας με πολλούς τραυματίες. Στις 7 το απόγευμα μεγάλη διαδήλωση κατευθύνεται στο Πολυτεχνείο και η Αστυνομία χτυπάει. Εμφανίζονται τεθωρακισμένα της Αστυνομίας και πέφτουν οι πρώτοι πυροβολισμοί. Στη Σόλωνος, στην Κάνιγγος, στη Βάθη, στην Αριστοτέλους, στην Αλεξάνδρας, στην πλατεία Αμερικής γίνονται μάχες σώμα με σώμα. Στις 9.30 η Αστυνομία απαγορεύει την κυκλοφορία στο κέντρο της Αθήνας μέχρι νεοτέρας διαταγής.
Στις 11 το βράδυ ο ραδιοσταθμός και τα μεγάφωνα καλούν τον κόσμο να μη φύγει. Οι αύρες έχουν κυκλώσει το χώρο του Πολυτεχνείου και τα δακρυγόνα έχουν πνίξει την περιοχή. Όσοι μένουν ανάβουν φωτιές για να εξουδετερώσουν τα δακρυγόνα και στήνουν οδοφράγματα.
Λίγο μετά τα μεσάνυχτα, ( Σάββατο 17 Νοέμβρη) τα πρώτα τανκς εμφανίζονται, ενώ στο νοσοκομείο που οργανώθηκε στο Πολυτεχνείο, μεταφέρονται όλο και περισσότεροι νεκροί και τραυματίες. Στη 1 μετά τα μεσάνυχτα τα τανκς έχουν ζώσει το Πολυτεχνείο. Τα μεγάφωνα και ο ραδιοσταθμός μεταδίδουν: «Μην φοβάστε τα τανκς», «Κάτω ο φασισμός», «Φαντάροι είμαστε αδέρφια σας. Μη γίνετε δολοφόνοι».
Στις 1.30 τα τανκς ξεκινούν με αναμμένους τους προβολείς. Οι φοιτητές τοποθετούν μια «Μερσεντές» πίσω από την κεντρική πύλη για να εμποδίσει την είσοδο των τανκς. Οι φοιτητές είναι ανεβασμένοι στα κάγκελα, τραγουδούν τον εθνικό ύμνο και φωνάζουν στους φαντάρους: «Είμαστε αδέρφια». Δίνεται διορία 20 λεπτών για να βγουν οι έγκλειστοι, ενώ ένα τανκ παίρνει θέση απέναντι στην είσοδο. Η Συντονιστική Επιτροπή προσπαθεί να διαπραγματευτεί την ασφαλή έξοδο του κόσμου.
Ωρα 2.50, ξημερώματα του Σαββάτου 17 Νοέμβρη. Ο επικεφαλής αξιωματικός με μια κίνηση του χεριού του, δίνει την εντολή να ξεκινήσει το τανκ. Η πόρτα πέφτει και το τανκ συνεχίζει την πορεία του φτάνοντας μέχρι τις σκάλες του κτιρίου «Αβέρωφ». Μαζί του μπαίνουν ασφαλίτες και άντρες των ΛΟΚ. Πέφτουν πυροβολισμοί. Υπάρχουν φαντάροι που βοηθούν τους φοιτητές να φύγουν, αλλά στις εξόδους τούς περιμένουν ασφαλίτες και συλλαμβάνουν και τους κυνηγούν , οι κάτοικοι των γύρω πολυκατοικιών τους προσφέρουν άσυλο..
Στις 3.20 δεν υπάρχει πλέον κανένας στο Πολυτεχνείο έχει εκκενωθεί πλήρως. Πολλοί φοιτητές φοβούμενοι την σύλληψη, αν και βαριά τραυματισμένοι, αρνούνται τη μεταφορά τους στο νοσοκομείο.
Η 17 Νοέμβρη σηματοδοτεί τον πόθο, την ελπίδα, την υπόσχεση ότι σ' αυτόν τον τόπο, όσα εμπόδια κι αν βάζουν οι αμερικανοτσολιάδες της Νέας Τάξης, όσες υποκλίσεις κι αν κάνουν όλοι όσοι δηλώνουν ότι «είναι Αμερικανοί», ό,τι κι αν κάνουν οι υποτακτικοί του «ευχαριστούμε τις ΗΠΑ», τελικά, σ' αυτόν τον τόπο, κόντρα και πείσμα σε όλους αυτούς, «θα κάνει ξαστεριά».
Η 17η Νοέμβρη 1973 και η επακόλουθη πτώση της χούντας υπήρξε ένα ηχηρό χαστούκι στο πρόσωπο του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού από τον αδούλωτο ελληνικό λαό.
Η πορεία στην αμερικάνικη πρεσβεία δεν είναι ένα απλό «δρομολόγιο», είναι μια υπόσχεση που δίνει κάθε φορά ο ελληνικός λαός, ότι ο «λογαριασμός με τον ιμπεριαλισμό μένει ανοιχτός».
Αυτές είναι οι μνήμες του μέλλοντός μας. Μια ελεύθερη Ελλάδα, μια ανεξάρτητη Ελλάδα, με ψωμί για το λαό της, με μόρφωση για τα παιδιά της, με εθνική ανεξαρτησία. Τα ιδανικά της ελευθερίας, της ανεξαρτησίας, της ειρήνης, της αγάπης για τη ζωή και τον άνθρωπο, παραμένουν ζωντανά και θα παραμένουν επίκαιρα και αναλλοίωτα, όσα χρόνια και αν περάσουν από εκείνη την εξέγερση. Πάντα επίκαιρα, ιδιαίτερα που τα κατοπινά χρόνια, κάποιοι άκαπνοι και απόντες εκείνης της εξέγερσης, καπηλεύτηκαν είτε για να ανέλθουν πολιτικά , είτε ενάντια στους μετέπειτα αγώνες του λαού αποπροσανατολίζοντας την πορεία του με ¨τρομοκρατικές ενέργειες¨.
Το Πολυτεχνείο ήταν και θα είναι πάντα ένα ζωντανό κάλεσμα για την δημοκρατία, και την ελευθερία, θα είναι ζωντανό μέσα σε κάθε ελεύθερο μυαλό.
και όπως έγραψε ο Μίλαν Κούντερα:
"Ο αγώνας του ανθρώπου ενάντια στην εξουσία, είναι ο αγώνας της μνήμης ενάντια στη λήθη."
[πηγές: εδώ, εδώ, εδώ, εδώ ]
